Na jaren gewerkt te hebben als advocaat stapte Mark Boekhoud in 2017 over naar het OM. Als officier van justitie voelt hij eindelijk de vrijheid om een zaak onafhankelijk te kunnen beoordelen. Voor hij als officier aan de slag kon, moest hij wel eerst een selectie- en opleidingstraject doorstaan. Hoe ziet zo’n opleiding tot officier van justitie eruit? En hoe heeft hij de overstap ervaren?

Toen Mark Boekhoud startte met z’n studie rechten wilde hij rechter worden. Z’n eerste juridische functie was griffier bij de rechtbank, waarna hij – om levenservaring op te doen – aan de slag ging als advocaat bij een strafrechtkantoor. 

“Tijdens mijn werk als griffier en advocaat kwam ik al regelmatig in aanraking met officieren van justitie”, vertelt Boekhoud. “In eerste instantie vaak op zitting, maar later ook in het voortraject zoals op het politiebureau. Hierdoor zag ik dat het werk van een OvJ veel breder en dynamischer was dan ik eerst dacht. Je hebt diverse taken en komt op allerlei plekken.” 

Van advocaat naar officier

Net nadat Boekhoud besefte dat hij als advocaat steeds vaker een gevoel van onrechtvaardigheid voelde bij zijn zaken, zag hij een functie als plaatsvervangend officier van justitie in Den Haag voorbijkomen. “Alsof het zo had moeten zijn. Ik heb daarop gesolliciteerd en mijn baan als advocaat opgezegd. Ik werd aangenomen en kon meteen starten aan het opleidingstraject voor ‘plaatsvervangend officier van justitie enkelvoudige zittingen’. Twee jaar later – in 2019 – ben ik in Breda gestart als ‘officier in opleiding’. Bij het OM zag ik echt mijn toekomst liggen. In m’n laatste periode als advocaat merkte ik dat ik bij zaken al steeds vaker in het hoofd kroop van een officier. ‘Als ik OvJ zou zijn geweest zou ik het zo en zo hebben gedaan.’

Selectieprocedure voor opleiding tot officier van justitie

Voordat je begint aan de opleiding tot officier van justitie moet je een selectie doorstaan. Wat kun je daarvan verwachten? “De selectie bestond uit een paar gesprekken, een assessment en een rollenspel. Hieruit is een beoordelingsrapport opgesteld, dat is doorgestuurd naar de Landelijke Selectiecommissie van het OM (LSOM). Daar moest ik vervolgens op gesprek komen, waarbij ik nog allerlei kritische vragen kreeg voorgelegd. Zo kijken ze of je je staande houdt. Al met al vond ik het selectieproces best pittig en spannend. Maar ook heel erg leerzaam.”

Werk-leertraject afhankelijk van ervaring

Nadat hij de selectie had doorstaan, ging de opleiding tot officier van justitie van start. Hoe ziet zo’n traject eruit? “De opleiding tot officier van justitie bestaat uit een werk-leertraject. Enerzijds krijg je cursussen en een toetsingsmoment, tegelijkertijd doe je het werk van een officier. Je werkt dus ook al aan zaken. Bij het toetsingsmoment kijken ze of je de materie voldoende beheerst, niet dichtklapt op zitting en hoe je omgaat met verweren op je requisitoir. Als je hiervoor slaagt, heb je het ‘zittingsvaardigheidsbewijs’ op zak. De opleiding tot officier van justitie duurde voor mij in totaal twintig maanden. Het is een maatwerkopleiding en omdat ik al advocaat was geweest en bij de rechtbank had gewerkt, hoefde ik daar geen stage te doen. Ook kreeg ik een vrijstelling voor cursussen die ik al had gedaan.”

Aan de slag als officier van justitie

Toen Boekhoud de opleiding tot officier van justitie succesvol had afgerond, kon hij meteen aan de slag als officier van justitie. Alleen niet – zoals gebruikelijk – op de plek waar hij zijn opleiding voltooide, Breda. “Door wat verschuivingen bij het parket in Rotterdam hadden ze daar behoefte aan een officier die zich specifiek bezighield met tbs en verplichte zorg. Omdat ik daar tijdens mijn opleiding cursussen in had gedaan en vanuit mijn werk als advocaat al veel met tbs’ers had gewerkt, leek me dat wel wat. Meestal sluit je functie ook aan bij de onderwerpen waar je je tijdens je opleiding en eerdere werk al mee bezig hebt gehouden.”

Waarde van achtergrond als advocaat

Heeft Boekhoud nog profijt van zijn achtergrond als advocaat? “Ik kan me goed inleven in verdachten. Ik weet dat iemand niet zomaar de fout ingaat, maar dat er altijd een verhaal achter schuilt. Tegelijkertijd moet ik in een zaak niet te veel naar de kant van de verdachte gaan hangen. Daarom bespreek ik mijn visie vaak met collega’s die weer een andere achtergrond hebben, bijvoorbeeld in het werken met slachtoffers. De diversiteit binnen het OM heeft een enorme meerwaarde. Daar maak ik optimaal gebruik van.”

Veel vrijer om te oordelen

Inmiddels is Boekhoud bijna vier jaar werkzaam bij het arrondissementsparket Rotterdam. Hoe ervaart hij het werken als officier? “Het werk heeft meer overeenkomsten met dat van een advocaat dan soms wordt gedacht. Het grote verschil is dat je als officier meer open minded en onafhankelijk moet zijn bij de beoordeling van een zaak. Ik ben niet meer gebonden aan één belang, namelijk dat van de verdachte. Ik voel me nu eindelijk vrij om te doen wat ik denk dat juist is. Dat geeft enorm veel energie en drive. Als je écht werk wilt maken van een rechtvaardigere samenleving dan kan ik je de overstap naar het OM van harte aanraden.”